Για την κατασταλτική εκστρατεία του κράτους, το ζήτημα της στέγασης και τις καταλήψεις
Οι πρώτοι μήνες της νέας κυβέρνησης έχουν δώσει ένα ξεκάθαρο στίγμα των προθέσεων και στοχεύσεών της. Η επιβολή μιας νέας συνθήκης τρόμου που ονομάστηκε ‘‘δόγμα νόμος και τάξη’’ ξεκίνησε από την επίθεση στους μετανάστες χωρίς χαρτιά μέσω της κατάργησης της παροχής ΑΜΚΑ, δηλαδή του αποκλεισμού τους από την περίθαλψη, την ασφάλιση, την εκπαίδευση, την εργασία και τη στέγαση, τις πολλαπλές επιχειρήσεις σκούπα καθώς και εκκενώσεις κατειλημμένων χώρων στέγασης και κοινοτήτων αγώνα μεταναστών στην Αθήνα. Επίσης, το ανταγωνιστικό κίνημα έχει βρεθεί στο στόχαστρο μιας κατασταλτικής εκστρατείας η οποία μέχρι στιγμής περιλαμβάνει εκκενώσεις πολιτικών καταλήψεων και καταλήψεων στέγης, προφυλακίσεις αναρχικών λόγω της πολιτικής τους ταυτότητας (περίπτωση Χ. Κορτέση που προφυλακίστηκε για κλοπή αντικείμενων αξίας 180 ευρώ), απρόκλητες επιθέσεις σε χώρους και άτομα πέριξ της αστυνομοκρατούμενης πλατείας Εξαρχείων (επίθεση με χημικά στο Κ-ΒΟΞ, τραμπουκισμοί και παρενοχλήσεις από τις δυνάμεις καταστολής, βασανισμός αγωνιστών-η περίπτωση του Λ. Γούλα), εισβολή στον πανεπιστημιακό χώρο της ΑΣΣΟΕ και ξυλοδαρμός φοιτητών, βάπτισμα αυτοδιαχειριζόμενων χώρων ως γιάφκες και προσπάθειες δημιουργίας κλίματος τρομοκρατίας και φόβου μέσω των ΜΜΕ. Μετά την άκρως επιθετική στάση της αστυνομίας την 17η νοέμβρη, με δεκάδες προσαγωγές, συλλήψεις και ξυλοδαρμούς, επόμενο βήμα της εκστρατείας αυτής ήταν η ανακοίνωση ενός τελεσιγράφου από το υπουργείο «προστασίας του πολίτη», το οποίο δίνει 15 μέρες διορία για την οικοθελή αποχώρηση από κάθε κατειλημμένο χώρο και το οποίο λήγει ουσιαστικά την 6η του Δεκέμβρη, μέρα σύμβολο της αντίστασης και εξεγερτικότητας για ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας. Μια τέτοια προκλητική στάση από την πλευρά της εξουσίας, η οποία ευελπιστεί να σπείρει τον πανικό στις τάξεις του κινήματος, δεν θα πετύχει τίποτα λιγότερο από την συσπείρωση, το πείσμα και την περαιτέρω αφοσίωση σε όσους και όσες έχουν ταχθεί από καιρό στον αγώνα για την ατομική και κοινωνική απελευθέρωση.
Ο φόβος που προσπαθούν να δημιουργήσουν όμως δεν θα περιοριστεί ούτε στους μετανάστες ούτε στον αντιεξουσιαστικό χώρο, αλλά θα έχει ως αποδέκτες το σύνολο των καταπιεσμένων της κοινωνικής βάσης. Χτυπώντας τις δομές του ανταγωνιστικού κινήματος ευελπιστούν να προλάβουν τυχόν ευρύτερες κοινωνικές αντιδράσεις καθώς και να απαλείψουν κάθε προσπάθεια έμπρακτης εναντίωσης στην καπιταλιστική βαρβαρότητα. Γιατί τίποτα διαφορετικό από βαρβαρότητα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν οι καθημερινοί θάνατοι στα σύνορα, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τις εθνικές οδούς της χώρας (εξαιτίας καταδώξεων της ΕΛ.ΑΣ), η βία των αφεντικών εντός της εργασίας και η απειλή της απώλειάς της, η λεηλασία της φύσης και του περιβάλλοντος, οι μισθοί που δεν αρκούν να καλύψουν το αυξανόμενο κόστος των βασικών αναγκών, η βία των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους, η προπαγάνδα των ΜΜΕ. Ενδεκτικά ήδη έχει περάσει ο νόμος που περιστέλει το δικαίωμα στην απεργία, συζητιέται νομοσχέδιο που θα θέτει περιορισμούς στην διεξαγωγή των διαδηλώσεων, το πανεπιστημιακό άσυλο έχει καταργηθεί, ενώ από την άλλη, πέφτουν οι υπογραφές για την επέκταση βιομηχανικών μονάδων υπεύθυνων για την μόλυνση του περιβάλλοντος (βλέπε ΕΛΠΕ στο κορδελιό) ή για την εξόρυξη υδρογονανθράκων σε Ήπειρο, Ιόνιο και Νότια Κρήτη. Σε ό,τι αφορά τις βασικές ανάγκες δρομολογούνται εκ νέου η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΔΔΗΕ και της ΕΥΑΘ που θα φέρουν αύξηση των τιμολογίων, ενώ οι τιμές των ενοικίων έχουν εκτοξευθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε ολόκληρες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης να είναι αδύνατο να κατοικηθούν από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα.
Για το ζήτημα της στέγασης και τις καταλήψεις στέγης
Οι αλλαγές που είναι σχετικές με το ζήτημα της στέγασης περιλαμβάνουν τη συνεχή άνοδο των τιμών των ενοικίων, την ‘‘απελευθέρωση’’ της αγοράς ακινήτων με τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, την εμφάνιση του Airbnb, τις προσπάθειες εξευγενισμού ολόκληρων περιοχών προς όφελος του τουριστικού κεφαλαίου. Εύλογα η περαιτέρω υπαγωγή της ανάγκης της στέγασης στη σφαίρα της αγοράς είναι επωφελής για τις κτηματομεσιτικές εταιρίες, τους εργολάβους, τους μεγαλοϊδιοκτήτες, ενώ οι σίγουροι χαμένοι είναι όσοι δεν έχουν ιδιοκτησία και πληρώνουν ενοίκιο για τη στέγασή τους. Οι μικροϊδιοκτήτες ανά περίπτωση είτε βλέπουν την ιδιοκτησία τους να κερδίζει σε αξία, είτε λόγω των αλλαγών που συντελούνται σε επίπεδο γειτονιάς και των αυξήσεων φόρων και δημοτικών τελών τελικά βρίσκονται σε δυσχερέστερη θέση από πριν.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των παραπάνω στη Θεσσαλονίκη είναι η περιοχή της άνω πόλης. Η ρυμοτομία της περιοχής με τα δαιδαλώδη σοκάκια και το προσφυγικό παρελθόν της, σε συνδυασμό με το πλήθος διατηρητέων κτισμάτων (κυρίως μονοκατοικιών) με μπερδεμένο ιδιοκτησιακό καθεστώς την έκανε ως ένα βαθμό ακόμα και πρόσφατα φιλόξενη για φτωχότερα κοινωνικά στρώματα. Επίσης, οι διαχρονικές προσπάθειες του δήμου Θεσσαλονίκης για ανάπλαση της περιοχής ώστε να αποκτήσει ένα μεγαλύτερο τουριστικό κοινό βρήκε επανειλημμένα εμπόδια στις αντιστάσεις μέρους των κατοίκων, τα σπίτια των οποίων θα γκρεμίζονταν για τη διάνοιξη δρόμων και τη δημιουργία χώρων πρασίνου.
Πιο γνωστή είναι η περίπτωση των σπιτιών που χτίστηκαν από πρόσφυγες ακουμπώντας κυριολεκτικά στο τείχος της πόλης και ονομάζονται καστρόπληκτα. Οι αρνήσεις των κατοίκων να τα εγκαταλείψουν ακόμα και όταν κηρύσσονταν απαλλοτριωμένα και η κινηματική πίεση για το μπλοκάρισμα των έργων κατάφερε τα τελευταία χρόνια να τα επιβραδύνει σημαντικά, κόντρα στην πίεση των δημοτικών αρχών, στις προσπάθειες των εργολάβων να τα γκρεμίσουν χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί οι τυπικές διαδικασίες και στους συχνούς εμπρησμούς τους (από ποιους άραγε;;;).
Στο σήμερα, η άνοδος των τιμών των ακινήτων μαζί με εκ νέου ενεργοποίηση των σχεδίων του δήμου για ανάπλαση της περιοχής έχουν θέσει σε κίνδυνο τα καστρόπληκτα σπίτια. Το καλοκαίρι που πέρασε γκρεμίστηκε ένα σπίτι στην οδό Ακρίτα ενώ τον προηγούμενο χρόνο είχαν γίνει τουλάχιστον τρεις εμπρησμοί σπιτιών. Ταυτόχρονα απειλήθηκαν και άλλα δύο σπίτια που τελούν υπό κατάληψη στην προέκταση του ίδιου δρόμου. Η πρακτική της στεγαστικής κατάληψης στα πλαίσια που αναλύθηκαν λειτουργεί ως ένα ανάχωμα στην αλλαγή του χαρακτήρα της γειτονιάς καθώς εμποδίζει την ανάπλαση που θέλει να επιβάλλει ο δήμος και επίσης χαλάει την εικόνα της εξωραϊσμένης, αποστειρωμένης και αποξενωμένης γειτονιάς που θα υποδεχτεί τους τουρίστες.
Πέρα από το παράδειγμα της άνω πόλης, οι στεγαστικές καταλήψεις αποτελούν όμως και ένα τρόπο για τους από τα κάτω να ικανοποιήσουν την ανάγκη της στέγασης. Χωρίς τον εκβιασμό του ενοικίου και συνεπώς με σαφώς λιγότερη εξάρτηση από τις σχέσεις μισθωτής εργασίας, οι καταλήψεις στέγης μπορούν να είναι κομμάτι της δικής μας απάντησης στον πόλεμο που δεχόμαστε καθημερινά.
Αλληλεγγύη στις καταλήψεις
Η κατάληψη ενός κτιρίου, δημόσιου ή ιδιωτικού, το οποίο για χρόνια μένει ερειπωμένο, αφού πλέον δεν ικανοποιεί την κοινωνική ή οικονομική ανάγκη για την οποία δημιουργήθηκε, είναι μια έμπρακτη εναντίωση στο θεσμό της ιδιοκτησίας και γενικότερα στις εκμεταλλετικές σχέσεις που λειτουργούν ως τα γρανάζια του συστήματος μέσα στο οποίο ζούμε και παλεύουμε να επιβιώσουμε. Είναι μια πράξη απελευθερωτική σε πολλά επίπεδα, τόσο ως προς το άτομο, γιατί αυτό αρχίζει να πειραματίζεται με το χτίσιμο μιας άλλης ζωής, πέρα απο οικονομικές συνδιαλλαγές και εξουσιαστικές συμπεριφορές, όσο και ως προς το σύνολο, το οποίο επίσης βρίσκει χώρο να στεγάσει συλλογικές ανάγκες, να σκεφτεί, να συζητήσει, να αποφασίσει και να συντονίσει τις οργανωμένες απαντήσεις σε μικρά και μεγάλα προβλήματα. Ακόμα όμως και ως προς την γειτονιά, η πράξη της κατάληψης είναι μια χρωματιστή πινελιά στην γκρίζα εδαφική κανονικότητα, αφου βάζει ένα ανάχωμα από την μία πλευρά στην (ηθελημένη?) υποβάθμιση της γειτονιάς, δίνοντας ζωή στα κτίρια «φαντάσματα» και από την άλλη στην οικονομική εκμετάλλευσή της, αποτελώντας ένα στοιχείο «παράταιρο» στις επενδυτικές τους βλέψεις. Μέσα σε αυτούς τους τέσσερεις τοίχους μας δίνεται ο χώρος και ο χρόνος να δώσουμε σάρκα και οστά στην φαντασία μας, να κουβεντιάσουμε, να διαβάσουμε και να μάθουμε ο ένας από την άλλη, να διασκεδάσουμε, να δούμε τελοσπάντων πώς είναι να ζεις μια ζωή χωρίς τα «πρέπει» της επιβίωσης.
Ως πρακτική και πρόταγμα, οι καταλήψεις μπορούν να συνδεθούν με ένα συνολικότερο αγώνα που αφορά τη στέγαση και το κόστος επιβίωσης που κράτος και κεφάλαιο μας μετακυλίουν τα τελευταία χρόνια. Ακόμα όμως και στην επικείμενη κατασταλτική επίθεση στις καταλήψεις, μπορεί να πληγούν τα μέσα και οι δομές του αγώνα, όμως δεν θα καταφέρουν να καταστείλουν τον ίδιο τον αγώνα, η ουσία του οποίου είναι τα άτομα και οι κοινωνικές σχέσεις που τον απαρτίζουν. Όσο οραματιζόμαστε έναν κόσμο χωρίς εξουσία και εκμετάλλευση, θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε και να δημιουργούμε επαναστατικές προοπτικές.
ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΕΣΤΙΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΓΕΙΤΟΝΙΑ
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΓΚΡΕΜΙΣΜΑ ΤΩΝ ΚΑΣΤΡΟΠΛΗΚΤΩΝ, ΤΟΝ ΕΞΕΥΓΕΝΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΓΕΙΤΟΝΙΩΝ ΜΑΣ
Ανοιχτή Συνέλευση Δυτικών Συνοικιών
Ανοιχτή Συνέλευση Δυτικών Συνοικιών 